Αθανασία και τριαδικότητα

Γράφει ο
Β.Α. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ
Email: lvassilis@hotmail.com

Πολλές φορές κουβεντιάζουμε για θέματα σύγχρονα, αλλά και ευαίσθητα όπως είναι η ιστορία των θρησκειών. Οι προσκολλημένοι, βέβαια, δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσουν αυτά τα δύο πράγματα, την θρησκεία και την ιστορία. Δεν έχουν σχέση αυτά μεταξύ τους, όσον αφορά το δόγμα και την πίστη. Αλλά ο ψύχραιμος μελετητής οφείλει να βλέπει τα γεγονότα, όπως τα έχει καταγράψει η ιστορία.
Από των αρχαιοτάτων χρόνων λ.χ. ο αιγυπτιακός λαός ανησυχούσε για το επέκεινα, κι έτσι ενισχύθηκε η επιθυμία για την αθανασία. Η θρησκευτική ζωή της φαραωνικής Αιγύπτου, ήταν ακριβώς στραμμένη προς αυτήν την κατεύθυνση. Και καθώς η ξένη επιρροή αύξανε στη χώρα, «η επιθυμία για μια καλύτερη ζωή μετά θάνατο γινότανε ολοένα και πιο ισχυρή» (H.G. Wells).
Η Αλεξάνδρεια, αργότερα, έγινε το κέντρο της θρησκευτικής ζωής του ελληνισμού, την έννοια του οποίου καθιέρωσε ο Μέγας Αλέξανδρος, με τις κατακτήσεις του και την πολιτιστική του δραστηριότητα. Ο Πτολεμαίος ο Α΄, διάδοχος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ενστερνίστηκε τις θρησκευτικές ιδέες των Αιγυπτίων, που τις ανέμειξε με την ελληνική παράδοση. Έκτισε ένα μεγάλο ναό, το Σεράπειο, στον οποίο λατρευότανε μία τριπλή θεότητα. Την τριάδα αυτή αποτελούσαν ο Σέραπις –δηλαδή ο Όσιρις, Άπις, με άλλο όνομα- η Ίσιδα και ο Ώρος. Οι τρεις αυτοί θεοί δεν αποτελούσανε χωριστές οντότητες, αλλά τρεις όψεις του ενός θεού. Ο Όσιρις ταυτίστηκε με τον Δία των Ελλήνων και των Ρωμαίων, και τον Μίθρα Ήλιο των Περσών.
Η ιδέα της αθανασίας, λοιπόν, με ανταμοιβές και παρηγοριά για την επέκεινα ζωή ρίζωσε στους λαούς, ως μία ελπίδα. Ο Σέραπις ονομαζότανε «σωτήρας ψυχών» και μία προσευχή γι΄ αυτόν έλεγε «όταν πεθάνουμε θα μας φροντίζει η πρόνοιά του». Όσο για την Ίσιδα, αυτή παρουσιαζότανε σε εικόνες σαν «βασίλισσα των ουρανών να κρατά στην αγκαλιά της τον μικρό Ώρο»! Ο Απόστολος Παύλος, αργότερα, που είχε βαθειά γνώση των θρησκειών της εποχής του και των κινημάτων που επικρατούσανε στην Ανατολή και στην Αλεξάνδρεια, άρχισε να κηρύττει, χωρίς να επεκτείνει τη διδασκαλία του Χριστού, αλλά εξοικείωσε τον κόσμο στην ιδέα ότι ο Ιησούς ήταν Θεός, όπως ο Όσιρις, που πέθανε για να αναστηθεί και να δώσει στους ανθρώπους την αθανασία.
Ο χριστιανισμός με τις νέες ιδέες και το κύμα των οπαδών του διαιρέθηκε σε περίπλοκες θεολογικές διαμάχες σε σχέση με τον Ιησού Θεό και τον Θεό Πατέρα. Τελικά επικράτησαν οι Τριαδικοί, επικεφαλής του κινήματος αυτών και του δόγματος ήταν ο Αθανάσιος από την Αλεξάνδρεια, που συνέταξε και το σύμβολο της πίστεως. Οι Τριαδίτες δίδασκαν ότι ο θεός ήταν ταυτόχρονα ένας και τρεις: Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα.

Αυτή η ιδέα διαδόθηκε στον χριστιανισμό και καθιερώθηκε ως κεντρικό δόγμα, εκτοπίζοντας τις άλλες διδασκαλίες (Αρειανισμό, Σαβελλιανισμό). Ο Χριστιανισμός, τελικά, αποτέλεσε την σπονδυλική στήλη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, σ΄ Ανατολή και Δύση, με τα γνωστά θρησκευτικά και ιστορικά γεγονότα, και το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε σ΄ ολόκληρη την ανθρωπότητα...

VAL All rights reserved 2005