Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων

Με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου των Απανταχού Μανδριωτών «Αγία Παρασκευή», σε συνεργασία με την εκκλησιαστική επιτροπή Μάνδρας, τον Ιούλιο του 1993, ολοκληρώθηκαν οι επίπονες εργασίες και οι μακροχρόνιες προσπάθειες ανάδειξης της μέχρι τότε θαμμένης, ιεράς κρύπτης του Μοναστηριού της Αγίας Παρασκευής Μάνδρας Θέρμου. Έτσι, ανατολικά του Καθολικού της Μονής, ήρθε στο φως μια υπόγεια, θολωτή αίθουσα μήκους 9, πλάτους 4 κ ύψους 5 μέτρων με ένα πλατύ ενισχυτικό τόξο περίπου στο μέσο της και με μόνο δύο στόμια εισόδου - εξόδου στην οροφή της! Την ίδια χρονιά ολοκληρώθηκε η κατασκευή υπόγειου τούνελ μήκους 15 μέτρων, με υλικά που βρέθηκαν στο εσωτερικό της αίθουσας, ώστε η κρύπτη να γίνει επισκέψιμη.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών απομάκρυνσης των μπάζων από το εσωτερικό της κρύπτης, ανακαλύφθηκαν εντός αυτής σύνεργα φωτιάς, μια σειρά οπών στο μέσον του ύψους των παραπλεύρων τοίχων της που δήλωναν την ύπαρξη ξύλινου παταριού, καθώς κι ένα μελανοδοχείο με καλάμι της εποχής της τουρκοκρατίας. Ήρθαν όλα αυτά τα στοιχεία να επιβεβαιώσουν την τοπική παράδοση ότι στο Μοναστήρι λειτουργούσε «Κρυφό Σχολειό» από το οποίο έμαθε τα πρώτα του γράμματα ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός με δάσκαλο τον Ιερομόναχο Προκόπιο Γιαννέλο.
Η αποκάλυψη της ιεράς κρύπτης ενέπνευσε τότε την επιθυμία να «ξαναζωντανέψει» ως ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης και ιερού χρέους προς τον Άγιο των Σκλάβωαν, εκείνα τα πρόσωπα που επί 400 χρόνια σκλαβιάς πάλεψαν και κράτησαν άσβεστη τη φλόγα της ελπίδας, της γνώσης, της αγάπης, της ελευθερίας, του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.
Έτσι το 1996 συνεστήθη η ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΦΙΛΩΝ ΘΕΡΜΙΩΝ ΤΟ «ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ», με κύριο σκοπό, την δημιουργία Μουσείου Κέρινων Ομοιωμάτων στην κρύπτη της Ιεράς Μονής Αγίας Παρασκευής.
Το καλοκαίρι του 1996 το όραμα άρχισε να γίνεται πραγματικότητα με την κατασκευή των ξύλινων παταριών, την κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου, και την τοποθέτηση των πρώτων κέρινων ομοιωμάτων, του γερο-καλόγερου που ευλογεί και διδάσκει, δύο μαθητών κι ενός φρουρού. Το επόμενο καλοκαίρι ολοκληρώθηκε το σκηνικό με την προσθήκη ενός ακόμη μαθητή κι ενός φρουρού στο πατάρι. Το «Κρυφό Σχολειό» με τα κέρινα ομοιώματα βασίστηκε σε μια ιδέα του Αθανάσιου Ζέρη και για την υλοποίηση της συνεργάστηκαν οι:
Κατασκευή κέρινων ομοιωμάτων: Δημήτρης Παπακωνσταντίνου, Αρχιτέκτων - γλύπτης,Οδυσσέας Βόντας, Γλύπτης - ζωγράφος
Κοστούμια: Ίντα Χαρώνη - Παπακωνσταντίνου
Διαμόρφωση χώρου: Δημήτρης Παπακωνσταντίνου,Αθανάσιος Ν. Ζέρης,Οδυσσέας Βόντας
Γενική επιμέλεια - συντονισμός: Αθανάσιος Ν. Ζέρης