ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ, 1829-1879

Ένας αδέκαστος Μεσολογγίτης πολιτικός

Πρωταγωνιστής για την έκπτωση της δυναστείας στις 10 Οκτωβρίου 1862

Οι προσωπικότητες των δύο Τρικούπηδων, παραμερίζουνε τον Επαμεινώνδα Δεληγιώργη, που κι εκείνος, γόνος μεσολογγίτικης οικογένειας, διετέλεσε υπουργός και πρωθυπουργός. Ήτανε ξεχωριστός, δυναμικός και αδέκαστος. Είχε συγκρουστεί πολλές φορές με τη βασιλεία, εργαζόμενός συνεχώς για την έκπτωση του Όθωνα.

ΣΤΗΝ ΕΞΟΔΟ
Πατέρας του ήταν ο Μήτρος Δεληγιώργης, αγωνιστής του Μεσολογγίου, που έλαβε μέρος στην Έξοδο, ως διοικητής μοίρας πυροβολικού. Μετά την Έξοδο κατάφερε να διαφύγει, μαζί με υπολείμματα του στρατού, και να καταφύγει στο Ναύπλιο. Όταν άρχισε να δημιουργείται το ελληνικό κράτος, ανάλαβε αρχηγός της χωροφυλακής. Στις εκλογές του 1846 εξελέγη βουλευτής, με τη βοήθεια του γιου του Επαμεινώνδα.
Ο Επαμεινώνδας Δεληγιώργης γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1829 στην Τρίπολη, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του. Τα πρώτα του γράμματα τα διδάχτηκε στην Τρίπολη και έπειτα στο Μεσολόγγι, μέχρι το 1841. μετά πήγε στην Αθήνα όπου σπούδασε νομικά και ανακηρύχτηκε αριστούχος διδάκτορας της σχολής. Δικηγόρησε και έγινε αρχισυντάκτης της εφημερίδας «Εθνική».
Στην πολιτική εμφανίστηκε το 1857, επικεφαλής της «χρυσής νεολαίας», που εκπροσωπούσε με την ευφράδειά του. Αργότερα αποκαλέστηκε «αηδόνι της βουλής».
Ενστερνίστηκε από νωρίς τις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης και στράφηκε κατά του Όθωνα, αντιπαλεύοντας τη βασιλεία, που στραγγάλιζε την ελευθερία του λαού. Το 1859-60 αντιπροσώπευσε το Μεσολόγγι ως βουλευτής της κυβερνήσεως του Ανδρέα Μιαούλη.
Στις επόμενες εκλογές απότυχε, αφού είχε εναντίον του τα ανάκτορα. Αλλά γύρω του, ως αδιάλλακτου φιλελεύθερου, συγκέντρωσε πολλές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων τον πυρπολητή Κωνσταντή Κανάρη.
Στις 2 Φεβρουαρίου 1862 θεωρήθηκε συμμέτοχος της επαναστάσεως του Ναυπλίου και συνελήφθη. Φυλακίστηκε στις φυλακές Γκορμπαλά, μετά εστάλη στην Κύθνο και κατόπιν στην Αθήνα. Αποφυλακίστηκε με αμνηστία. Πήγε στο Μεσολόγγι, απ΄ όπου δεν σταμάτησε να έχει επαφές με τους αντιβασιλικούς φιλελεύθερους.
Στις 10 Οκτωβρίου 1862 τον καλέσανε στην Αθήνα, όπου μετέβη στον στρατώνα πυροβολικού του Μεταξουργείου και υπαγόρευσε την περίφημη διακήρυξη καταργήσεως της δυναστείας. Γράφτηκε πάνω σ΄ ένα τύμπανο!

ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Μετά απ΄ αυτήν τη θυελλώδη σταδιοδρομία καλείται στην πολιτική. Αναλαμβάνει υπουργός Παιδείας, οπότε καθιέρωσε την γυμναστική στα σχολεία, άλλαξε το όνομα του Πανεπιστημίου Αθηνών από Οθώνειον σε Εθνικόν, κατάρτισε επιτροπές για την οργάνωση των αρχαιοτήτων, της στατιστικής, των κληροδοτημάτων, της ανεγέρσεως των σχολικών κτιρίων κ.ά.
Συνεχίζει, είτε ως υπουργός, είτε ως πρωθυπουργός, πότε σε συμμαχική κυβέρνηση Βούλγαρη-Δεληγιώργη, πότε υπό τον Κ. Κανάρη, πότε ως επικεφαλής κυβερνήσεως.
Διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών, όπου τήρησε δυναμική στάση στο κρητικό ζήτημα, παρότι η Τουρκία εκβίαζε. Ως υπουργός Εξωτερικών, ο μεγάλος μεσολογγίτης πολιτικός, κράτησε σθεναρή και ανεξάρτητη στάση απέναντι στην Γαλλία, όταν διεκδίκησε λύση για τις περίφημες εκβολάδες των μεταλλείων του Λαυρίου. Επίσης, υπεραμύνθηκε των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος, μη επιτρέποντας ανάμειξη ξένων δυνάμεων!
Στο σύντομο πολιτικό βίο του ο Επαμεινώνδας Δεληγιώργης ανάλαβε επτά φορές το Υπουργείο Εξωτερικών, τέσσερις το Υπουργείο Δικαιοσύνης, τρεις το Υπουργείο Εσωτερικών, και από μία φορά τα Υπουργεία Οικονομικών και Παιδείας. Πέθανε στις 14 Μαΐου 1879.

Φωτογραφικό Αρχείο Ε.Λ.Ι.Α.

Β.A. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΣ